Sensorische overbelasting tijdens het rijden is een veelvoorkomend probleem, zeker voor mensen die gevoelig zijn voor prikkels. Het uit zich in verwarring, angst en soms zelfs gevaarlijke situaties op de weg. Maar hoe herken je sensorische overbelasting tijdens het rijden? In deze blog ontdek je de belangrijkste signalen, oorzaken en praktische tips om overbelasting tijdig in de gaten te houden en er goed mee om te gaan. Lees bijvoorbeeld meer over autorijden met autisme op de pagina rijbewijs halen met autisme of over ADHD en autorijden op rijbewijs en ADHD.
Sensorische overbelasting tijdens het rijden ontstaat wanneer het brein overspoeld raakt door te veel prikkels tegelijkertijd. Denk aan fel licht van tegenliggers, luidruchtig verkeer of verschillende geuren in de auto. Ook het analyseren van verkeerssituaties en verschillende verkeersborden snel achter elkaar kan bijdragen aan overbelasting. Prikkelgevoelige mensen, zoals bij autisme of ADHD, lopen extra risico, maar eigenlijk kan iedereen er last van krijgen, zeker bij stress of vermoeidheid.
De symptomen van sensorische overbelasting tijdens het rijden zijn niet altijd direct zichtbaar. Je kunt merken dat je sneller geïrriteerd of zelfs angstig raakt achter het stuur. Vaak zing je minder geconcentreerd of merk je dat je gedachten gaan afdwalen. Ook kan het zijn dat je overweldigd raakt door geluiden als sirenes, muziek of het vele verkeer om je heen. Trage reacties, schrikachtigheid, hoofdpijn, vermoeidheid of zelfs misselijkheid komen vaak voor. In zware gevallen kun je last krijgen van stress, paniekgevoelens of zelfs de neiging voelen om direct te stoppen met rijden. Meer uitleg over rijangst vind je bij tips tegen rijangst bij autisme en ADHD.
Verschillende factoren kunnen sensorische overbelasting tijdens het rijden verergeren. Drukke verkeerssituaties zoals spits of files zorgen vaak voor stress en veel prikkels tegelijk. Felle zon, knipperende verkeerslichten of koplampen van andere auto’s zijn visuele prikkels die overbelasting in de hand werken. Ook harde muziek, het geluid van motoren of sirenes dragen bij aan de sensorische druk. Vermoeidheid of een slechte voorbereiding kunnen de drempel voor overbelasting verder verlagen. Multitasken in de auto – bijvoorbeeld bellen, navigeren en praten tegelijk – is een bekende oorzaak, zeker bij mensen met concentratieproblemen zoals besproken op rijles bij concentratieproblemen.
Gelukkig zijn er verschillende manieren om sensorische overbelasting te minimaliseren. Plan je ritten buiten de spits en kies indien mogelijk voor rustiger wegen. Zet muziek of de radio zachter of helemaal uit om geluidsprikkels te verminderen. Een zonnebril helpt goed tegen fel licht en glans op de weg. Neem op tijd een pauze, zeker bij langere ritten, om je hoofd even leeg te maken. Doe ontspanningsoefeningen voor of zelfs tijdens het rijden en vraag bijvoorbeeld iemand om met je mee te rijden als vaste begeleider. Meer tips hierover vind je op structuur bij rijles voor autisme of op de pagina rijexamen bij ADHD.
Niet alleen bestuurders, maar ook kinderen of bijrijders kunnen last krijgen van sensorische overbelasting tijdens het rijden. Je merkt dit aan huilen, klagen over wagenziekte of hoofdpijn, stil of teruggetrokken gedrag, of snel geïrriteerd raken. Bespreek met hen waar ze last van hebben en probeer prikkels te beperken door bijvoorbeeld oordoppen, pauzes, of door samen een rustgevend luisterspel te doen. Ondersteuning vind je bij gespecialiseerde rijinstructeurs, bijvoorbeeld via gespecialiseerde rijinstructeurs voor autisme.
Komt sensorische overbelasting tijdens het rijden vaak voor of voel je je onveilig op de weg? Dan kan het verstandig zijn om professionele hulp in te schakelen. Een ergotherapeut, coach of psycholoog kan samen met jou werken aan strategieën om met prikkels om te gaan. Overweeg ook om rijlessen te nemen bij een rijschool die ervaring heeft met prikkelgevoeligheid of ontwikkelingsstoornissen, zoals Rijschool JanMo. Voor extra begeleiding is er ook meer informatie op rijles en prikkelverwerking bij autisme of CBR-keuring bij autisme en ADHD.
Het is belangrijk om bewust te zijn van sensorische overbelasting tijdens het rijden, zodat je tijdig actie kunt ondernemen en veilig kunt blijven rijden. Herken je de signalen? Gebruik de onderstaande checklist om te bepalen of je mogelijk last hebt van overbelasting. Heb je vaak meerdere vragen met ‘ja’ beantwoord, dan is het verstandig om pauzes te nemen en hulp in te schakelen, bijvoorbeeld tijdens een rijles op maat of via rijlessen in eigen tempo.
Als jouw antwoord regelmatig ‘ja’ is, herken je waarschijnlijk sensorische overbelasting tijdens het rijden en is het tijd om bewust je rust en veiligheid te kiezen. Ontdek op Rijschool JanMo hoe je met de juiste begeleiding weer met zelfvertrouwen de weg op kunt.
